Is snowboarden gevaarlijker dan skiën?

Snowboarden en skiën zijn allebei niet zonder gevaar en vallen onder de ‘risicosporten’. Maar kun je zeggen dat snowboarden gevaarlijker is dan skiën? Ik duik dieper in deze vraag door te kijken naar wat de grootste risico’s zijn met snowboarden als het gaat om blessures in vergelijking met skiën. Ook zal ik uitleggen waarom snowboarden niet per definitie gevaarlijker is dan skiën en wat je zelf kunt doen om de risico’s te minimaliseren.

Hoeveel risico lopen snowboarders ten opzichte van skiërs?

Laten we beginnen met wat cijfers. Want wat weten inmiddels over de veiligheidsrisico’s van skiën en snowboarden? De afgelopen jaren zijn er de nodige (wetenschappelijke) onderzoeken gedaan naar de veiligheidheidsrisico’s en blessures van snowboarden en skiën.

Veel studies naar de veiligheidsrisico’s en blessures van skiën en snowboarden dateren uit de jaren ‘90 en begin jaren ‘00. Maar in de afgelopen 10 jaar is er ook een aantal belangrijke inzichten naar buiten gekomen.

Uit diverse (wetenschappelijke) onderzoeken van de afgelopen jaren blijkt dat:

• Snowboarden minder dodelijk is dan skiën
• Snowboarders méér risico lopen om gewond te raken dan skiërs
• Skiërs een groter risico lopen om ernstig gewond te raken in vergelijking met snowboarders
• De kans op een fataal ongeluk met zowel skiën als snowboarden ruim onder de 1 op de miljoen ligt
• Het aantal ongelukken met skiën en snowboarden ligt op 1 tot 6 per 1000 piste dagen
• Mannen een groter risico lopen om gewond dat raken dan vrouwen, met zowel snowboarden en skiën
• Snowboarders vaker letsel oplopen aan het bovenlijf
• Skiërs vaker letsel oplopen aan het onderlijf
• Voor zowel snowboarders en skiërs geldt dat ongelukken op de piste vaker veroorzaakt worden door eigen toedoen dan door een botsing
• Het aantal ongelukken op de piste onder snowboarders en skiërs in totaal met 4% is afgenomen in de afgelopen 10 jaar
• Minder ervaren snowboarders van jongere leeftijd vaker betrokken raken bij een ongeluk
• Ernstige verwondingen vaak ontstaan bij snowboarders en skiërs op dagen dat er minder sneeuw valt

Meer over de risico’s van snowboarden.

Belangrijke inzichten uit veiligheidsonderzoeken

Een belangrijke Amerikaanse studie (2011) in opdracht van de National Ski Areas Association toonde aan dat snowboarders 50 tot 70 procent méér kans hebben om gewond te raken op de piste, maar dat skiërs een groter risico lopen om ernstiger gewond te raken.

Snowboarders zouden daarnaast 30% minder kans hebben om te verongelukken op de piste, dan skiërs. Van snowboarders komen er naar schatting 1 op de 2.2 miljoen te overlijden. Met skiën is dat cijfer 1 op de 1.4 miljoen. Dat risico valt gelukkig best mee.

Dit aantal hangt natuurlijk sterk af van ‘waar’ je gaat snowboarden of skiën, moet ik er wel bij zeggen. Want ga je vooral off-piste, dan zijn je risico’s om te verongelukken aanzienlijk groter.

Daarnaast toonde een Zwitserse studie aan dat maar een heel klein deel van de blessures bij skiërs en snowboarders komt door botsing met anderen. Bij skiërs is dat 6,8% en bij snowboarders 4,3%. Het meeste letsel dat we oplopen, doen we onszelf aan.

Een belangrijke les in mijn ogen, want hier heb je zelf invloed op door je gedrag aan te passen, weten hoe je moet vallen met snowboarden en door de juiste keuzes te maken op de piste. Lees hier mijn 9 veiligheidstips.

Beginners lopen meer risico, gevorderden raken vaker ernstiger gewond

Diverse studies wijzen ook uit dat de risico’s onder snowboarders ook anders zijn te verdelen op basis van leeftijd en ervaring.

Beginnend snowboarders lopen doorgaans méér risico om betrokken te raken bij een ongeluk met snowboarden dan ervaren snowboarders.

Vaak is dit het gevolg van zelfoverschatting. Als beginnend snowboarder kun je nog niet altijd goed inschatten wat je wel en niet kunt. We denken vaak dat we meer kunnen dan helaas het geval is.

Aan de andere kant: (zeer) ervaren snowboarders lopen dan minder risico om een ongeluk te krijgen, maar de kans op serieuze verwondingen als zij zich blesseren is dan weer een stuk groter.

Gevorderde snowboarders nemen vaker grotere risico’s, met meer snelheid, sprongen, in het funpark en off-piste.

Met skiën lopen ervaren freestyle skiërs het meeste risico op serieuze verwondingen.

Waar staan skiën en snowboarden op de ladder van risicosporten?
Met skiën en snowboarden vallen nog altijd de meeste ongelukken in vergelijking met andere wintersporten zoals schaatsen en ijshockey, blijkt uit dit onderzoek. Maar snowboarden en skiën zijn aanzienlijk minder gevaarlijker dan sommige andere extreme risicosporten zoals rotsklimmen en basejumpen. En vergelijk je het met autorijden, dan loop je nog altijd aanzienlijk meer risico om betrokken te raken bij een ongeluk met de auto dan op de piste.

Wat voor blessures lopen snowboarders en skiërs op?

Tot zover de algemene statistieken. Hoe zit het met de blessures bij snowboarders ten opzichte van skiërs?

Nu heb je net kunnen lezen dat de kans op een ongeval relatief gezien gelukkig helemaal niet zo groot is als je je op de piste begeeft. Maar in hoeverre lopen snowboarders dezelfde of andere verwondingen op dan skiërs? En op welke blessures loop je het meeste risico met snowboarden en skiën?

Veel van de inzichten die ik hier bespreek komen uit een vrij recent en uitgebreid Amerikaans onderzoek (2019) gepubliceerd in het Current Sports Medicine Reports.

Snowboardblessures komen vaker voor aan het bovenlichaam

Verreweg de meeste blessures die snowboarders oplopen zijn aan het bovenlijf en hoofd.

Deze snowboardblessures komen het meeste voor:

Schouders, armen, polsen en hoofd meest vatbaar voor letsel met snowboarden

Dat je als snowboarder het meeste risico loopt om je hoofd, schouders, armen of polsen te blesseren is niet zo gek. Je gebruikt je armen constant om je evenwicht te bewaren omdat je met twee benen vast zit bij elkaar. Je gebruikt je armen dan ook sneller om een val mee op te vangen. Helaas gaat dit wel eens mis.

Een gebroken pols is de meest voorkomende blessure onder beginnend en minder ervaren snowboarders op de piste. Vaak is dit het gevolg van het willen opvangen van de val met uitgestrekte armen, waarbij de polsen het afleggen.

Onder (minder ervaren) snowboarders die het funpark pakken of graag sprongen maken, komen meer schouderblessures voor. Dit gebeurt meestal wanneer een snowboarder te ver doorroteert in een sprong en voorwaarts op de sneeuw smakt.

De impact wordt hierbij vol met een schouder opgevangen. Hierdoor lopen zij het meeste risico op een schouder die uit de kom schiet of het scheuren van de peesaanhechting. Ik ken helaas iemand die dit is overkomen.

Snowboarders lopen daarnaast vaker botbreuken op aan hun bovenlijf dan skiërs.

De meest voorkomende botbreuken bij snowboarden zijn:

1. Gebroken pols
2. Gebroken sleutelbeen
3. Gebroken bovenarm

Sleutelbeenbreuken ontstaan vaker bij botsingen dan bij voorwaartse valpartijen in de sneeuw, in tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten.

Wanneer snowboarders achterwaarts onderuit gaan, vallen ze daarbij ook nog wel eens op hun hoofd doordat ze hun val niet goed breken en door de achterwaartse impact. Dit kan vervelende gevolgen hebben, waaronder een (lichte) hersenschudding. Het dragen van een helm is dan ook écht aan te bevelen.

Enkel- en knieblessures komen vaker voor bij freestyle snowboarden

Hoewel in mindere mate, komen blessures aan de enkels en knieën ook voor bij snowboarders.

Meestal lopen zeer ervaren freestyle snowboarders die grote sprongen wagen (in het funpark) en zachtere snowboardschoenen dragen, het grootste risico op een enkel- of knieblessure als gevolg van een verkeerde landing. De impact komt dan vol op de knieën, voeten en enkels te liggen.

Heel af en toe komt een breukje in de voet hierdoor ook voor, maar de enkels en knieën leggen het vaker af met verstuikingen en kneuzingen.

Enkel- en knie verdraaiingen onder snowboarders komen daarnaast ook nog wel eens voor wanneer je tijdens het ‘steppen’ onderuit gaat. Steppen is wanneer je je achterste been los hebt van je board en jezelf daarmee vooruit duwt.

Je knie of enkel verdraaien komt verder ook voor bij de lift, als je met één voet los staat en onderuit gaat bij het in- en uitstappen van een stoeltjes- of sleeplift.

Ik heb dit zelf helaas ook een keer meegemaakt en daarbij m’n knie lelijk verdraaid. Gelukkig zonder al te veel schade.

In dit blog vertel ik je meer over of snowboarden nou slecht is voor je knieën.

Vallen op de billen en stuitje
Als (beginnend) snowboarders zich blesseren aan hun onderlijf, dan is dat ook nog wel eens aan hun stuitje. Met een harde val naar achteren val je al gauw (eerst) op je billen. Zelf ken ik een (ervaren) snowboarder die jaren geleden zelfs zijn stuitje brak bij een flinke smak op z’n billen. Voor beginners is het dragen van een crashpants, ter bescherming van je stuitje daarom geen slecht idee. Sowieso scheelt dit ook in minder blauwe billen.

Inwendige blessures komen bijna niet voor

Letsel aan de botten, pezen en spieren komen het meeste voor met snowboarden. De kans op inwendig letsel aan de organen is met snowboarden vrij klein.

Als dit al gebeurt is dit bijna altijd het gevolg van een flinke botsing waarbij een enorme impact plaatsvindt in de buikstreek. De meest voorkomende gevolgen daarbij zijn problemen aan de nieren, milt of lever.

Skiblessures komen vooral voor aan het onderlichaam

In tegenstelling tot snowboarders, lopen skiërs aanzienlijk vaker (ernstige) blessures op aan hun onderlichaam.

Skiërs ervaren meer – wat ze in het engels noemen – ‘torsional force’ op het onderlichaam, met name aan de knieën. Dit is de druk die je uitoefent met het maken van een draaibeweging tijdens het skiën.

Knieën, benen en heupen het meest vatbaar voor letsel met skiën

Als skiër loop je een groter risico om je knieën te blesseren dan met snowboarden. En dan met name het scheuren van je kniebanden. Zelf ken ik helaas een aantal bevriende skiërs die dit is overkomen.

Dit zijn de meest voorkomende ski blessures:

Naast knieblessures loop je ook een groter risico op het blesseren van je benen en heupen als skiër. Met de benen betreft het meestal (gecompliceerde) botbreuken aan het scheenbeen, net boven de skischoen, of aan het bovenbeen. Bij heupen gaat het vaak om een scheurtje in het heupbot, of het uit de kom vallen van je heup.

Dit laatste heb ik helaas meegemaakt met een kennis en kan gebeuren wanneer één van de ski’s niet uitgaat tijdens de val en je nog meters door glijdt.

Het vervelende aan het blesseren van je onderlichaam met skiën is dat de aard van het letsel meestal ingrijpender is in vergelijking met snowboarden, waarbij vaker operatief ingrijpen nodig is. Ook duurt het herstel doorgaans langer.

Het herstel van gescheurde kniebanden (waarbij een operatie nodig is) kan zomaar een paar jaar duren, als je alle fysiotherapiebehandelingen meetelt en beseft wanneer je weer voluit alles kan doen. Ook hiervan heb ik in mijn eigen kring een voorbeeld.

Naast ‘typische’ onderlichaam blessures komen naar verhouding ook rugblessures iets vaker voor bij skiërs dan bij snowboarders. Hetzelfde geldt voor gebroken ribben.

Als skiërs zich wel blesseren aan hun bovenlichaam is dat meestal:

1. Gebroken sleutelbeen
2. Gebroken pols
3. Gebroken bovenarm

Skiërs lopen vaker dan snowboarders een gebroken sleutelbeen op, als ze zich blesseren aan hun bovenlichaam. Bij snowboarders is dat dus een gebroken pols.

9 tips om snowboarden zo veilig mogelijk te maken voor jezelf en anderen

Of snowboarden gevaarlijker is dan skiën valt niet zo stellig te beantwoorden, zoals je hebt kunnen lezen. Beide sporten zijn risicovol en brengen de kans op letsel met zich mee.

Met snowboarden zijn blessures aan het bovenlichaam vaak iets minder ingrijpend dan met skiën, omdat met skiblessures aan het onderlichaam vaker operatief ingrijpen nodig is.

Hoe veilig snowboarden is (ten opzichte van skiën), heb je daarnaast voor een belangrijk deel ook zelf in de hand. Het is lang niet altijd zo dat een ander blessures veroorzaakt, omdat botsingen juist relatief weinig voorkomen.

Veel hangt dus af van je eigen rijstijl en kunnen en hoe goed je anticipeert op je omgeving en het weer. Daarom wil ik je nog een aantal tips geven om de risico’s op ongelukken te verkleinen.

1. Neem de pisteregels in acht

Ik zie regelmatig nog ‘bijna’ ongelukken gebeuren bij snowboarders (en skiërs) die prima voorkomen kunnen worden als ze zelf wat scherper zouden zijn op de pisteregels. Deze regels zijn er niet voor niets.

Hoe goed ken jij de pisteregels? Lees hier welke pisteregels er gelden.

Het valt bijvoorbeeld op dat lang niet alle snowboarders op de piste bewust één duidelijk spoor aanhouden. Hierdoor komen ze soms rakelings in botsing met anderen. Hun gedrag is te onvoorspelbaar voor degene die (vlak) achter ze rijden.

Ook valt het me nog altijd op hoe vaak snowboarders op de meest ongelukkige plekken gaan zitten op de piste, in plaats van helemaal aan de zijkant. Dit zijn allemaal dingen waar de pisteregels voor waarschuwen.

2. Doe geen dingen die te ver boven je niveau liggen

Hoe leuk het ook is om jumps te maken met je snowboard is, het risico dat je hierbij gewond raakt is aanzienlijk groter. Ben je nog niet goed getraind in freestylen, of überhaupt in tricks en skills die boven je niveau liggen? Denk dan twee keer na voordat je je eraan waagt.

Ik ken helaas een paar snowboarders die op deze manier gewond zijn geraakt en daarbij met name schouderletsel opliepen.

3. Train voordat je op wintersport gaat de belangrijkste spiergroepen

De impact van een val of botsing kan je lichaam in belangrijke mate opvangen met je spieren, mits deze goed getraind zijn. Iemand die niet ‘sneeuwfit’ is zal dan ook sneller letsel oplopen.

Belangrijke spiergroepen losjes trainen een paar weken voordat je op wintersport gaat is daarom echt geen slecht idee. Dit kan ik je van harte aanraden. Je staat bovendien ook lekkerder bovenaan de piste als je voelt dat je wat fitter bent en vertrouwen in je lichaam hebt.

Benieuwd welke spiergroepen je het beste kunt trainen? Check dan hier mijn blog over snowboardoefeningen om op te pakken voor je op wintersport gaat.

4. Controleer je snelheid

Een ander belangrijk punt is om vooral niet te snel te gaan als je je snelheid nog moeilijk kunt controleren. Als je niet goed kunt remmen ben je een gevaar voor anderen en jezelf.

Zorg dus dat je goed kan remmen voordat je je board volledig op z’n staart trapt. Weet ook op welke stukken je beter niet te veel vaart kan maken, zoals aan het einde van de piste richting de lift, of op smalle bergafdalingen. De kans op botsingen is hier aanzienlijk groter.

5. Draag bescherming met snowboarden

Het dragen van bescherming voor je eigen veiligheid zou ik iedere snowboarder op het hart willen drukken. En dan om te beginnen een helm. Deze zou elke snowboarder in mijn ogen moeten dragen.

Voor mij is het roer jaren geleden omgegaan toen ik meerdere ‘hoofdincidenten’ meemaakte op wintersport in de tijd waarin het nog niet zo gangbaar was dat snowboarders een helm droegen.

6. Wees je bewust van de klassieke ‘risicodagen’ en de laatste ‘vermoeidheidsdag’

De woensdag en donderdag zijn piekdagen op wintersport voor ongelukken.
Als snowboarder heb je er dan al een paar dagen op zitten, ben je lekker warm gedraaid en heb je de flow te pakken. Daardoor bestaat de kans dat je te zelfverzekerd en overmoedig wordt.

De laatste dag is ook berucht om het aantal ongelukken vanwege vermoeidheid. Na bijna een volle week snowboarden is je lichaam niet meer zo fit en neemt je reactievermogen af. Iets om rekening mee te houden.

7. Pas je rijstijl aan op de weersomstandigheden

Wees voorzichtiger op de piste zodra je zicht vermindert zodra de lucht betrekt, en controleer nog beter je snelheid.

Ook is het verstandig om altijd een extra lens voor je goggle bij je te hebben voor zware bewolking, dichte mist en hevige sneeuwval. Met een speciale lens voor dikke bewolking (en sneeuwval) zie je meer contrast en diepte omdat deze lens meer licht doorlaat.

Blijft het weer slecht maar wil je toch de piste op? Las dan wat vaker een pauze in tussen je afdalingen en ga wat lager snowboarden tussen de boomgrens. Vanwege de bomen zie je namelijk meer diepte.

8. Pas op voor hoogteziekte

Boven de 2500 meter loop je een groter risico om wat ze noemen ‘hoogteziekte’ op te lopen. Met name wanneer je nog niet geacclimatiseerd bent aan de hoogte.

Ga je wintersporten op een hooggelegen gletsjer, dan is het verstandig je daarvan bewust te zijn. Symptomen zijn: hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, plotselinge vermoeidheid. Als je merkt dat je hier last van hebt, ga dan naar lager gelegen pistes en doe het rustig aan.

9. Wees voorzichtig met alcohol

Drink je tot slot graag een biertje of andere alcoholische versnapering tussen de middag? Wees dan extra voorzichtig als je daarna weer gaat afdalen. Weet wat je op kan om veilig beneden te komen en geen gevaar voor anderen te zijn op de piste. Zeker op zonnige dagen kan alchohol harder aantikken.

Zelf ben ik geen fan van drinken tijdens het snowboarden. Ik raad je aan om een lekker biertje of glühwein gewoon te bewaren voor het ‘après skiën’.

Ik hoop dat deze tips je helpen om veilig te snowboarden en blessures zoveel mogelijk te voorkomen.

Veel snowboardplezier!